Osmanlı veziri. Anadolu’da ayaklanarak devlet güçleriyle çarpışmıştır.
Celalîler içinde en önemlilerinden biri olan ve Trablusşam ile Humusu ele geçirerek bağımsızlığını ilan eden Canbuladoğlu Ali Paşa’nın hazinedarıydı. Sadrazam Kuyucu Murad Paşa 1607’de İskenderun yakınlarında Canbuladoğlu’nu yendi. Bu savaşta esir düşen Abaza Mehmed, o sırada yeniçeri ağası olan Halil Ağa’nın (sonradan Halil Paşa) ricası üzerine serbest bırakıldı. Halil Paşa kaptan-ı derya olunca Abaza Mehmed’e kalyon komutanlığı verdi; 1617’de vezir-i azamlığa getirilince de onu Maraş valiliğine atadı. Abaza Mehmed 1621’de Erzurum valiliğine getirildi. Sultan II. Osman’ın yeniçerilere karşı tutumundan cesaret alarak yeniçerileri Erzurum Kalesi’nden çıkardı. Yeniçerilerin İstanbul’a gelerek şikâyet etmeleri üzerine, Abaza Mehmed görevinden azledilerek Sivas valiliğine atandı. Ama o, valiliği reddetti ve yeniçeriler tarafından öldürülen II. Osman’ın intikamını alacağını öne sürerek ayaklandı. Otuz bin kişi topladıktan sonra Sivas ve Ankara üzerine yürüdü. Ele geçirdiği kapıkulu ocağı mensuplarını öldürdü. Çevredeki beylerin bir kısmı onunla birleşti. Kaleyi kuşattı, ama Ankara’yı alamadı ve kışı geçirmek için Niğde’ye gitti.
1624’te sadrazamlığa getirilen Çerkes Mehmed Paşa, bu ayaklanmayı bastırmakla görevlendirildi. Kayseri yakınında yapılan çarpışmada Türkmenler ve ayaklanan valilerden bazıları hükümet güçlerine katılınca Abaza Mehmed yenildi kaçarak Erzurum Kalesi’ne kapandı. Varılan anlaşma sonucu ve yaklaşan kış koşullarında Erzurum’u kuşatmanın zorluğu karşısında Abaza affedildi ve Erzurum Valiliğinde bırakıldı. Ancak kaleye bir yeniçeri kıtası konulması ve Abaza’nın bunlara dokunmaması şart koşuldu. Böylece 1624’te Abaza isyanı bir süre için durdu.
1627’de sınırdaki Ahıska Kalesi İrânlılar tarafından kuşatılınca, bu bölgeye Dişlek Hüseyin Paşa komutasında bir ordu gönderildi. Bu arada kendisinin de öldürüleceğinden kuşkulanan Abaza Mehmed, Erzurum önlerine gelen ordudaki yeniçerileri ve Dişlek Hüseyin Paşa’yı bir baskınla öldürdü, birçok paşayı esir aldı.
Halil Paşa Erzurum’a gelerek Abaza Mehmed’i kuşattı ancak başarılı olamayarak geri döndü. 1628’de sadrazam plan Boşnak Hüsrev Paşa, ordunun kış karargâhı olan Tokat’a gitti. Abaza’nın yanından kaçarak Tokat’a gelen beyleri, Hüsrev Paşa koruduğu ve ödüllendirdiği için, Abaza Mehmed’in gücü giderek azalıyordu. Abaza tehlikeyi anlayıp İran şahından yardım istedi. Şah Abbas birkaç bin kişilik bir kuvvet gönderdi. Ancak Hüsrev Paşa bunu haber alarak acele hareket etti ve Şah Abbas kuvvetlerinden önce Erzurum’a;gelerek eylül 1628’de kaleyi kuşattı. Yenileceğini anlayan Abaza Mehmed teslim oldu. Hüsrev Paşa ile birlikte İstanbul’a gelen Abaza’yı IV. Murât affetti ve Bosna valiliğine atadı.
Abaza Mehmed Bosna’dan sonra Belgrad’a gitti ve kentin güneyindeki bir tepe üstünde, sonradan “Abaza Köşkü” diye anılan bir köşk yaptırdı. Buradan Vidin Sancağı’na gönderildi. 1633’te Lehler’e karşı savaştı. Daha sonra İstânbul’a çağrılacak, savaşlar hakkında padişaha bilgi vermesi istendi. Böylece IV. Murad’ın musahipleri yani onun sohbet ettiği, bilgi aldığı kişiler arasına girdi, onun maiyetinde Edirne’ye gitti. 1634’te Rumlar’la Ermeniler arasında çıkan bir anlaşmaklıkta Ermeniler’i tuttuğu ve onlardan rüşvet aldığı öne sürülerek İstanbul’da idam edildi.
Ayaklanmaları 16. ve”l7. yy’larda Anadolu’da çıkan Çelalî isyanlarının bir halkası olan Abaza Mehmed Paşa, kendine özgü giyimiyle Osmanlı erkek giyiminde Abaza kesimi denilen yeni bir moda meydana getirmiştir.
