Alkol fermantasyonun tarihi ile ilgili bilgilerin milattan binlerce yıl önceye kadar uzandığı, adeta insanlık tarihi kadar eski olduğu belirtilmektedir. Gerçekten insanların ilk toplulukları oluşturmaları ile birlikte doğal şekilde muhafaza etmeye çalıştıkları taze meyve benzeri şekerli gıdalar, üzerinde doğal olarak bulunan mikroorganizmalar tarafından fermente olmuş, böylece insanlar bilinçsiz de olsa, değişik fermente ürünlerle karşılaşmışlardır. Bilinen ilk alkollü içkiler sırasıyla, bal şarabı, hurma şarabı ve sonra da biradır. M.Ö. 7000 yıllarında Mezopotamya bölgesinde bira üretildiği bilinmektedir. Asma daha sonra kültüre alındığından, şarabın tarihi biraya oranla yenidir. Şaraba ilişkin tarihi belgelere yine Mezopotamya’da M.Ö.4000 yıllarına ait kazılarda rastlanmıştır.
Alkol fermantasyonu sonucu oluşan içkilerin tarihi ile ilgili bilgilerde araştırıcılar hem fikir olmakla birlikte, bunlardan alkolün damıtılarak ayrılması işleminin nasıl ve nerede yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Şarapta yanıcı bir maddenin varlığının bilinmekte olduğu, bunun kaynatma ve soğutma yoluyla şaraptan ayrılabileceğinin daha sonraki yıllarda keşfedildiği belirtilmektedir. Bazı araştırıcılar damıtmanın ilk kez Mısır’da yapıldığını, bazıları ise Eski Yunanistan ve İtalya’da yapıldığını belirtmektedirler. Ancak bu konudaki genel düşünce damıtmanın Milattan Sonraki yıllarda uygulandığı şeklindedir.
Damıtma ile elde edilen alkol, başlangıçta daha çok hekimlikte kullanılmış ve hayat suyu veya latince “aqua vitae” olarak adlandırılmıştır. Damıtmanın M.S. 12. yüzyıllarda bilindiği ve uygulandığı yazılı belgelerle kesin olarak kanıtlanmıştır. 13. yüzyılda Avrupa’da damıtma işlemi gelişmiş ve ticari bir önem kazanmıştır. 13. yüzyılda Asya kıtasında da damıtmanın bilindiği belgelerle saptanmıştır. Ünlü gezgin Marco Polo ve Fransız Misyoner Rubruk, Tatarların kısrak sütünden fermantasyonla üretilen kımızı damıtarak “karakımız” denilen ve sarhoş edici etkiye sahip bir içki ürettiklerini belirtmişlerdir. Reform yıllarında damıtma sanatı daha da geliştirilmiş ve yalnız alkol üretiminde değil, aynı zamanda şifalı bitkilerden ilaç özelliğindeki damıtıkların üretiminde de kullanılmıştır. Alkol üretimi başlangıçta yalnızca şarabın damıtılmasıyla gerçekleştirilmiş, gerçek anlamda tahıl ispirtoculuğu 16. yüzyılda başlamıştır. Patatesin alkol üretiminde hammadde olarak kullanılması ise tahıla oranla oldukça yenidir. Günümüzde çok önemli bir alkol hammaddesi olan şeker fabrikasyonu artığı melasın ilk kez ispirto üretiminde kullanılması da 19. yüzyıl başlarına rastlamaktadır.
KAYNAK:
Bilim ve Teknik / Filiz Özçelik
