Bonsai’ler birkaç değişik şekilde sınıflandırılıyor: Gövdenin şekil ve pozisyonuna göre, gövde sayısına göre, köklerin şekline göre, dalların şekline göre, boyuta göre ve kompozisyona göre sınıflandırılırlar.
GÖVDE ŞEKLİNE GÖRE

Chookkan a örnek
Chokkan: Ağacın dümdüz yükselen, yukarı çıktıkça hafifçe daralan konik bir gövdesi vardır. En alttaki ve aynı zamanda en uzun dalın topraktan yüksekliği, gövde yüksekliğinin üçte biri kadardır. Yukarı çıktıkça dallar kısalır ve dallar arasındaki uzaklık azalır. Dal yapısı simetrik olup koniyi andırır.
Moyogi: Chokkan’a benzer fakat gövde hafifçe kıvrık ya da eğik olur. Çoğu zaman uzun bir ‘S’ harfine benzer. Ağacın tepe noktası, gövdenin toprakla birleştiği noktanın hizasındadır. Öne doğru olan kıvrımlardan kaçınılmalıdır. Dallar kıvrımların iç tarafında değil, dış tarafında olmalıdır.
Shakan: Gövde dikeyle 30-45 derece arasında bir açı yapar. En alttaki ve aynı zamanda en büyük dal, gövdenin eğik olduğu tarafın ters yönünde uzanır. Yüzeydeki kökler, özellikle eğimin ters yönünde olanları belirgindir. Kalınlıklarıyla, ağacı onların dengede tuttuğu izlenimi vermelidirler. Dalların genel kompozisyonu Chokkan’a benzer. Dallar yere paraleldir ya da hafifçe yere doğru eğiktir.
Bunjingi (Literati): Ağacın az sayıdaki ve düzensiz olarak yerleştirilmiş dallarının çoğunluğu gövdenin en üst üçte birindedir.
Kengai: Topraktan çıktıktan sonra bir miktar yukarı doğru giden gövde sanki yerçekimine karşı koyamamış gibi eğrilmeye başlar ve aşağıya doğru gider. Gövdenin ve dalların bir kısmı saksının en alt kısmından da aşağıya uzanır.
Han-Kengai: Kengai ile aynıdır. Tek farkı, gövdenin uç kısımları saksının en alt kısmından daha aşağıya uzanmamasıdır.
Bankan: Gövde, bir somya yayının kıvrımlarını andırır. Dallar kısadır ve ağacın tepe kısmında yoğunlaşmıştır.
Nejikan: Gövde, ekseni etrafında kıvrılıp sarmal bir biçim almıştır. Dalların yerleşimi genel olarak Moyogi’de olduğu gibidir.
GÖVDE SAYISINA GÖRE

Kabudachi ye örnek
Tankan: Tek bir gövde vardır.
Sokan: Aynı kök sisteminden yükselen iki ayrı gövde bulunur. Gövdelerden biri daha uzun, daha güçlü ve baskın konumdadır. Gövdeler birleştikleri yerde dar bir ‘V’ şekli oluştururlar, genellikle dik yükselirler, ancak birbirlerine paralel değildirler. Bir gövdenin dalları diğerine doğru büyümemelidir. Her iki gövdenin dalları bir bütün oluşturmalıdır.
Sankan: Aynı kök sisteminden yükselen üç gövde bulunur. Boyları farklıdır. En uzun gövde, aynı zamanda en güçlü görünümünde olmalıdır. Genellikle en uzun gövde ortada, diğerleriyse onun iki yanında yer alırlar. Dalların yerleşimi Sokan’a benzer.
Gokan: Beş gövdeden oluşur. Genel ilkeler Sankan’la aynıdır.
Kabudachi: Çok sayıda (beşten fazla) gövdeden oluşması dışında Gokan’dan farkı yoktur.
KÖKLERİN ŞEKLİNE GÖRE

Neagari ye örnek
Neagari: Köklerin toprakla birleşen kısmı toprak üzerindedir.
İkadabuki: Yan yana birkaç gövdeden oluşur. Bu gövdeler aslında yere yan yatmış bir ağacın dallarıdır.
Netsunagari: Yan yana gövdeler sanki birbirlerinden bağımsız ağaçlarmış gibi görünseler de, kök sistemleri ortaktır.
DALLARIN ŞEKLİNE GÖRE
Hokidachi: Ağacın görünümü ters çevrilmiş bir fırçayı andırır. Gövde düzgün ve dik olarak yükselir. Ana dallar, gövdenin tepe kısmına yakın yer alır ve yukarı gittikçe incelen çok sayıda dala ayrılırlar. Diğer stillerin çoğunun tersine, bu stilde ağacın dal sayısı çoktur.
Fukinagashi: Sürekli rüzgâr altında yaşayan bir ağaç görünümüne sahiptir. Bütün dallar aynı yöne doğru uzanmıştır. Shakan’da olduğu gibi gövde genellikle eğiktir. Genellikle alt dallar daha büyüktür fakat dalların yerleşimi düzensizdir.
Sashieda: Dallarından biri bir yöne doğru aşırı uzamış, tek gövdeli bir ağaçtır.
Shidare-Zukuri: Dallar salkım halinde aşağıya doğru sarkar.
BOYUTUNA GÖRE

Yose-uye ye örnek
Shoohin: Minyatür bonsai (15 cm’den kısa), 5 cm’ye kadar olanlara shito veya keshitsubu, diğer bir deyişle parmak ucu bonsai’si adı verilir. 5-15 cm arasında olanları ise mame (bebek bonsai) olarak adlandırılır.
Kotate mochi veya komono: 15-30 cm arasında (tek elle taşınabilen) bonsai’ler.
Chin veya chu-mono: 30- 60 cm arasında (tek kişi tarafından taşınabilen) bonsai’ler.
Dai veya omono: 60-120 cm arası (taşımak için iki veya daha fazla insana gereksinim duyulan) bonsai’ler.
KOMPOZİSYONA GÖRE
Yose-uye: Farklı kök sistemlerine sahip ağaçların bir grup oluşturduğu kompozisyonlara verilen addır. Çoğunlukla tek sayıda ağaçtan oluşur.
Orman etkisi vermek için en az beş ağaç bulunmalıdır. Genel etki, ağaçların bireysel güzelliklerinden daha önemlidir. Grup içindeki ağaçlardan biri, diğerlerinden daha büyük ve grubun odak noktası durumunda olmalıdır. Ağaçların hepsinin boyları farklı, ayrıca doğal bir görüntü oluşması için ağaçlar arasındaki uzaklıklar da farklı ve düzensiz olmalıdır. Perspektif yaratması için en uzun ağaç öne doğru, kısalar arkaya doğru yerleştirilmelidir.
İshitsuki: Ağaç bütünüyle bir kaya üzerinde bulunur. Ağacın kökleri kaya üzerindeki küçük bir oyuk içinde bulunan toprak parçasındadır. Amaç, doğada kaya üzerinde büyümüş bir ağaç etkisini vermektir.
Sekjoju: Ağacın gövdesi küçük bir kayanın üzerindedir. Kökler bu kayanın üzerinden aşağıya doğru inerek toprakla buluşur.
KAYNAK: Bilim ve Teknik