BONSAİ STİLLERİ, ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Bonsai’ler birkaç değişik şekilde sı­nıflandırılıyor: Gövdenin şekil ve pozis­yonuna göre, gövde sayısına göre, köklerin şekline göre, dalların şekline göre, boyuta göre ve kompozisyona göre sınıflandırılırlar.

GÖVDE ŞEKLİNE GÖRE

Chokkan: Ağacın dümdüz yükse­len, yukarı çıktıkça hafifçe daralan ko­nik bir gövdesi vardır. En alttaki ve ay­nı zamanda en uzun dalın topraktan yüksekliği, gövde yüksekliğinin üçte bi­ri kadardır. Yukarı çıktıkça dallar kısa­lır ve dallar arasındaki uzaklık azalır. Dal yapısı simetrik olup koniyi andırır.

Moyogi: Chokkan’a benzer fakat gövde hafifçe kıvrık ya da eğik olur. Çoğu zaman uzun bir ‘S’ harfine ben­zer. Ağacın tepe noktası, gövdenin toprakla birleştiği noktanın hizasındadır. Öne doğru olan kıvrımlardan kaçınılmalıdır. Dallar kıvrımların iç tara­fında değil, dış tarafında olmalıdır.

Shakan: Gövde dikeyle 30-45 dere­ce arasında bir açı yapar. En alttaki ve aynı zamanda en büyük dal, gövdenin eğik olduğu tarafın ters yönünde uza­nır. Yüzeydeki kökler, özellikle eği­min ters yönünde olanları belirgindir. Kalınlıklarıyla, ağacı onların dengede tuttuğu izlenimi vermelidirler. Dalla­rın genel kompozisyonu Chokkan’a benzer. Dallar yere paraleldir ya da hafifçe yere doğru eğiktir.

Bunjingi (Literati): Ağacın az sa­yıdaki ve düzensiz olarak yerleştiril­miş dallarının çoğunluğu gövdenin en üst üçte birindedir.

Kengai: Topraktan çıktıktan sonra bir miktar yukarı doğru giden gövde sanki yerçekimine karşı koyamamış gibi eğrilmeye başlar ve aşağıya doğru gider. Gövdenin ve dalların bir kısmı saksının en alt kısmından da aşağıya uzanır.

Han-Kengai: Kengai ile aynıdır. Tek farkı, gövdenin uç kısımları saksı­nın en alt kısmından daha aşağıya uzanmamasıdır.

Bankan: Gövde, bir somya yayının kıvrımlarını andırır. Dallar kısadır ve ağacın tepe kısmında yoğunlaşmıştır.

Nejikan: Gövde, ekseni etrafında kıvrılıp sarmal bir biçim almıştır. Dal­ların yerleşimi genel olarak Moyogi’de olduğu gibidir.

GÖVDE SAYISINA GÖRE

Tankan: Tek bir gövde vardır.

Sokan: Aynı kök sisteminden yük­selen iki ayrı gövde bulunur. Gövde­lerden biri daha uzun, daha güçlü ve baskın konumdadır. Gövdeler birleş­tikleri yerde dar bir ‘V’ şekli oluştu­rurlar, genellikle dik yükselirler, an­cak birbirlerine paralel değildirler. Bir gövdenin dalları diğerine doğru büyümemelidir. Her iki gövdenin dalları bir bütün oluşturmalıdır.

Sankan: Aynı kök sisteminden yükselen üç gövde bulunur. Boyları farklıdır. En uzun gövde, aynı zaman­da en güçlü görünümünde olmalıdır. Genellikle en uzun gövde ortada, di­ğerleriyse onun iki yanında yer alırlar. Dalların yerleşimi Sokan’a benzer.

Gokan: Beş gövdeden oluşur. Ge­nel ilkeler Sankan’la aynıdır.

Kabudachi: Çok sayıda (beşten faz­la) gövdeden oluşması dışında Gokan’dan farkı yoktur.

KÖKLERİN ŞEKLİNE GÖRE

Neagari: Köklerin toprakla birle­şen kısmı toprak üzerindedir.

İkadabuki: Yan yana birkaç göv­deden oluşur. Bu gövdeler aslında ye­re yan yatmış bir ağacın dallarıdır.

Netsunagari: Yan yana gövdeler sanki birbirlerinden bağımsız ağaçlar­mış gibi görünseler de, kök sistemleri ortaktır.

DALLARIN ŞEKLİNE GÖRE

Hokidachi: Ağacın görünümü ters çevrilmiş bir fırçayı andırır. Gövde düzgün ve dik olarak yükselir. Ana dallar, gövdenin tepe kısmına yakın yer alır ve yukarı gittikçe incelen çok sayıda dala ayrılırlar. Diğer stillerin çoğunun tersine, bu stilde ağacın dal sayısı çoktur.

Fukinagashi: Sürekli rüzgâr altın­da yaşayan bir ağaç görünümüne sa­hiptir. Bütün dallar aynı yöne doğru uzanmıştır. Shakan’da olduğu gibi gövde genellikle eğiktir. Genellikle alt dallar daha büyüktür fakat dalların yerleşimi düzensizdir.

Sashieda: Dallarından biri bir yöne doğru aşırı uzamış, tek gövdeli bir ağaçtır.

Shidare-Zukuri: Dallar salkım ha­linde aşağıya doğru sarkar.

BOYUTUNA GÖRE

Shoohin: Minyatür bonsai (15 cm’den kısa), 5 cm’ye kadar olanlara shito veya keshitsubu, diğer bir deyiş­le parmak ucu bonsai’si adı verilir. 5­-15 cm arasında olanları ise mame (be­bek bonsai) olarak adlandırılır.

Kotate mochi veya komono: 15-30 cm arasında (tek elle taşınabilen) bonsai’ler.

Chin veya chu-mono: 30- 60 cm arasında (tek kişi tarafından taşınabi­len) bonsai’ler.

Dai veya omono: 60-120 cm arası (taşımak için iki veya daha fazla insa­na gereksinim duyulan) bonsai’ler.

KOMPOZİSYONA GÖRE

Yose-uye: Farklı kök sistemlerine sahip ağaçların bir grup oluşturduğu kompozisyonlara verilen addır. Ço­ğunlukla tek sayıda ağaçtan oluşur.

Orman etkisi vermek için en az beş ağaç bulunmalıdır. Genel etki, ağaçla­rın bireysel güzelliklerinden daha önemlidir. Grup içindeki ağaçlardan biri, diğerlerinden daha büyük ve gru­bun odak noktası durumunda olmalı­dır. Ağaçların hepsinin boyları farklı, ayrıca doğal bir görüntü oluşması için ağaçlar arasındaki uzaklıklar da farklı ve düzensiz olmalıdır. Perspektif ya­ratması için en uzun ağaç öne doğru, kısalar arkaya doğru yerleştirilmelidir.

İshitsuki: Ağaç bütünüyle bir kaya üzerinde bulunur. Ağacın kökleri ka­ya üzerindeki küçük bir oyuk içinde bulunan toprak parçasındadır. Amaç, doğada kaya üzerinde büyümüş bir ağaç etkisini vermektir.

Sekjoju: Ağacın gövdesi küçük bir kayanın üzerindedir. Kökler bu kaya­nın üzerinden aşağıya doğru inerek toprakla buluşur.

 

 

KAYNAK: Bilim ve Teknik