Hititler ile Kuşşara arasında yaklaşık 50 yıllık bir zaman boşluğu bulunmaktadır. Bilinen ilk Hitit sülâlesi Puşarumma‘dır.
Puşarumma Sülalesi: yak., M.Ö. 1675. Hitit hükümdarı Puşarumma, iki oğlundan Labama’yı veliaht ilan etmiştir. Fakat o ölünce ihtiyarlar meclisi Pankuş, Labama’nm hükümdarlığını tanımamış ve kardeşi Papadilmah’ın hükümdar olmasını istemiştir. Labama Pankuş ve Papadilmah’a karşı mücadele ederek tahtını korumuştur. Puşarumma’dan sonra Hitit hükümdarı olarak Labama kabul edilmektedir.
I.Labama/Hattuşiliş: yak., M.Ö. 1650. Labama ilk Hitit kralı olarak bilinir. O’nun Hattuşaş’ı aldıktan sonra, Hattuşiliş unvanını aldığı şeklinde görüşler olduğu gibi; Labama ile Hattuşiliş’in ayrı kişiler olduğu da kabul edilmektedir. Bazı bilim adamları da Labama’nın, Hattuşiliş ve daha sonraki Hitit krallarının unvanı olduğunu ileri sürmüşlerdir.
1957 yılında Büyükkale K yapısında bulunan bilingual (çiftdilli) Akadça başlayan ve Hititçe devam eden belgede, “Büyük Kral Tabama, Tavananna’nın erkek kardeşinin oğlu Hattuşa’da kraldı” ve “Büyük Kral Hattuşa’nın kralı Tabama Hattuşiliş, Kuşşaralı Adam Hattuşa Ülkesinin Kralı idi” denilmektedir.
Bu ifadelerden, Hattuşiliş’in Labama’nın soyundan gelmediği anlaşılmaktadır. Gurney’e göre, O, Labama’nın kız kardeşinin oğlu ve evlatlığıdır. H. Otten’e göre ise; Labama ile Hattuşiliş aynı kişidir ve Hattuş şehrini aldıktan sonra Hattuşiliş unvanını almıştır. Hattuşiliş’in babalığı Kuşşara’da kral olmalıydı. Hattuşiliş buradan gelerek Hattuşa’da ilk Hitit Sülâlesini kurmuştur. Akurgal’a göre, ilk Hitit Sülâlesi’ni Hattuşa’da kuran kral yerli Hattilere cazip görünmek için, Hattuşa ismi Hattice olduğundan Hattuşiliş ismini almıştır.
Yaklaşık 150 yıl sonra, Telepinuş fermanında Hattuşiliş dönemi hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu belgede Labama ve Hattuşiliş ayrı kişiler olarak ele alınmıştır. Ayrıca bu belgeden ve 1957 yılında Boğazköy’de bulunan Hattuşiliş’e ait annallarden (yıllıklar) O’nun Orta Anadolu’yu alarak, Güney Batı Anadolu’daki Valma’ya kadar olan bölgeyi ele geçirdiği öğrenilmektedir.
Batıda, Akdeniz’e kadar Orta Anadolu’ya egemen olan Hititler, doğuda, Halep’e kadar Kuzey Suriye’yi ele geçirmişlerdi. Bu seferlerle Hititlerin, Doğu Akdeniz ile Mezopotamya ülkeleri arasındaki ticaret yollarını kontrol altına almaya çalıştıkları anlaşılmaktadır.
Hattuşiliş vasiyetnamesinde, evlatlığı ve veliahdı I. Murşiliş’e devlet yönetimi ile ilgili tavsiyelerde bulunur. Bu belgede Murşiliş için, “bir arslanın yerini ancak bir arslan doldurur” diyerek, yerine bıraktığı Murşiliş’i övmektedir. O ölünce tahta geçen Murşiliş, Hattuşiliş’ten devraldığı toprakları koruyup genişleterek, icraatlarıyla bu övgüye layık olmuştur.
I.Murşiliş: I.Murşiliş saltanatı sırasında, isyan eden Halep krallığını yeniden Hitit topraklarına kattı. Daha sonra yaptığı bir seferle, dönemin en büyük kültür merkezi Babil’i ele geçirdi. Babil’in Hititlerin elinde kalması uzun sürmemiştir. I. Murşiliş Babil seferinden Hattuşaş’a döndüğünde; bir saray darbesi sonucu, eniştesi Hantili tarafından öldürülmüştür. Ancak, kısa bir süre sonra, Hantili de suç ortağı Zidanta tarafından öldülecektir. O’ndan sonraki hükümdarların da darbelerle öldürülüp, tahtları gasp edildiğinden, Telepinuş’a kadarki dönem “Gasıp Krallar “ olarak bilinmektedir.
Eskiçağ Uygarlıkları
