Lateks Nedir?
Lateks, “Hevea brasiliensis” adlı kauçuk ağacından elde edilen ve süte benzer bir maddedir.
Su geçirmez yağmurlukların, araba lastiklerinin ve cerrahi eldivenlerin kullanılmasıyla birlikte, lateks hayatımızın bir parçası oldu. Halen gündelik hayatta kullanılan ve ham maddesi kauçuk olan birçok malzeme lateks içerir. Paket lastiği, yüzücü bonesi, deniz gözlüğü, prezervatif, bebek emziği, bulaşık eldiveni, plastik şişe, balon, oyuncak, top (tenis, basketbol, vs.), silgi, halı altlığı, telefon kordonu ve elektronik cihazların tuşları (bilgisayar klavyesi, hesap makinesi gibi) gibi malzemeler lateks içermektedir. Ayrıca, cerrahi eldivenler, diş hekimliğinde kullanılan bazı malzemeler, enjeksiyon malzemeleri, oksijen maskeleri, idrar sondaları ve bandajlar da lateks içerir. Lateks, araba lastiğinde de bulunur. Lastiklerin asfalta sürtünmesiyle havaya yayılan lateks molekülleri hemen her ortamda bulunur. Bu moleküller, solunum yoluyla akciğerlere giriyor ve vücudun latekse karşı duyarlı hale gelmesine yol açabilmektedir.
Hassasiyet oluşan kişilerin deri, göz, burun, akciğer, ağız, anüs ve vajina gibi organları bu madde ile karşılaştığında vücutta histamin gibi bazı kimyasal moleküller açığa çıkarak alerjik reaksiyonlara neden olur. Lateks, birçok lastiğin ham maddesi olduğu için lateks alerjisi olan insanlarda lastik içeren ürünleri kullandığında vücutta çeşitli alerjik reaksiyonlar gelişir. Bu tür reaksiyonlar, özellikle lateks içeren ürünleri sürekli kullanması gereken kişilerde daha sık görülüyor. Örneğin, işeme sorunları nedeniyle sürekli sonda kullanması gereken kişilerde, sık cerrahi girişim geçirenlerde yoğun olarak latekse maruz kalmaları nedeniyle lateks alerjisi riski normale göre 50 kat daha fazla. Lateks eldiven kullanan sağlık personelinde, özellikle temas bölgesinde (ellerde,par- mallarda) yüzde 10 civarında lateks alerjisi görülür. Lateks eldivenlerde kullanılan pudraya lateks proteinleri yapışıyor ve eldiven elden çıkarıldığında bunlar havaya yayılarak alerjik reaksiyonlara sebep olabilmekte. Ayrıca, kauçuk fabrikalarında çalışanlarda lateks alerjisi topluma göre daha sık rastlanmaktadır.
Lateks Alerjisinin Belirtileri
Lateks alerjisinin belirtileri arasında, döküntü, kıza rıklık, gözlerde kızarma, sulanma ve kaşıntı, hapşırık, öksürük, nefes darlığı, burun akıntısı ve hatta alerjik şok görülebilir. Döküntü ve kızarıklık gibi belirtiler, lateks içeren ürünlere temas sonucu ortaya çıkar. Nefes darlığı, öksürük gibi solunum yolu şikayetleri ise lateksin hava yoluyla alınması sonucunda görülmaktedir. Bazı gıdalarda bulunan proteinler latekse benzerlik gösterir. Bu durumda, lateks alerjisi olan kişiler bu gıdaları tükettiğinde “çapraz duyarlılık” oluşarak alerji ortaya çıkıyor. Örneğin, kivi, avokado, kestane, muz, mango, kavun, domates ve daha nadiren elma, armut, üzüm ve şeftali bu tür ürünler arasında sayılır.
Lateks Alerjisinin Tedavisi
Lateks alerjisinin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Alerjik reaksiyonlar sırasında, şikayetleri azaltmak için antihistaminik ilaçlar ve steroid içeren ilaçlar kullanılır. Ancak hastalığın en önemli tedavisi, lateksten korunma. Lateks alerjisi olan kişilerin lateks içermeyen ürünleri tercih etmeleri gerekmektedir.
