Kızıla çalar kahve renginde ve bir ceviz büyüklüğündedir. Çeşitli olumsuzluklara sebep verir. İnsanın uykusunu kaçırır ve onun geceleri sık sık banyoya taşınmasına sebep olur veya onu üre zehirlenmesiyle öldürebilir. Eğer insan çok yaşarsa, akciğerden de ileri giderek, kanserin yerleşip geliştiği bir yer olur.
Prostatın Önemi
Bazı iyi tarafları da vardır. Cinsel hayata önemli bir katkıda bulunur, insan neslinin sürdürülmesi büyük ölçüde prostata bağlıdır. Vücudun PROSTAT salgı bezidir ve ersuyunun (meni) başlıca deposudur. Prostat olmasaydı, gebelik şansı hemen hemen sıfır olurdu. Her boşalmada insan erbezleri 200 milyon kadar sperma hücresi sağlar ve bunların hepsi ancak bir toplu iğnenin başı kadar yer tutar. Prostatın görevi bir çeşit sıvı üreterek bu spermaları bin misli sulandırmaktır. Çok Önemli özellikleri olan bu sıvı, proteinleri, enzimleri, çok nazik olan spermaları beslemek için yağı ve şekeri, kadının cinsel organının öldürücü asitliliğini gidermek için kale işlevi ve spermanın kadın yumurtasına doğru yüzebilmesi için sulandırılmış bir vasıtayı sağlar.
Prostat vücut karın boşluğunun aşağı kısmında ve tam idrar kesesinin altında boyun kısmına yuvalanmış bir halde bulunur. İnsan ergenlik çağına gelinceye kadar ancak bir badem büyüklüğündedir. Sonra vücudun öteki kısımları gibi, bir oğlan çocuğundan bir adam haline getiren hormon sinyalini alır ve bugünkü büyüklüğünü elde eder. Küçük bir üzüm salkımını andıran salgı bezleriyle ersuyu üretmeye ve bunu, bu iş için elverişli kaslardan yapılmış olan kesenin içine depo etmeye başlar.
Ersuyu (Meni) Nasıl Boşaltılır
Cinsel münasebet sırasında depo etmiş olduğu ersuyunu omuriliğin aşağı tarafından, bel hizasına rastlayan kısımlarından verilen emirlere uyarak boşaltır. Bu emirler prostata ulaşınca bölgesinde birçok karışık şeyler oluşur, idrar kesesinin altında bulunun çıkış kapağı sıkıca kapanarak idrarın kaçmasını önler. Kas büzülmeleri prostatı da etkilemeye başlar. Aynı şey yakınımda bulunan, sperma deposu görevi yapan ve birbirine geçmiş iki fıstık tanesine benzeyen, erbezi kabarcıklarında da olur. Bu kabarcıklar, hepsi ancak bir çay kaşığını dolduracak miktarda olan ersuyunun ancak yüzde 20’sini sağlar ve geri kalan yüzde 80’nini de prostat tamamlar. Bu karışım vücudun üretra veya idrar borusu yoluyla, kendisini bekleyen amacı sağlamak üzere dışarı fışkırır.
Prostat Yapısı ve Rahatsızlıkları
Bir kapsül içine yerleştirilmiş yan yana üç lob veya bölmeden teşekkül eder. Vücut idrar kesesini boşaltan idrar borusu orta lobun üstünden geçer. Burada mikrop alma, iltihaplanma, kanser gibi, prostatın şişmesine sebep olan bir şey, bu lobların büyümesine ve idrarın akışını engellemeye ve dolayısıyla de çeşitli kötülüklere yol açar. Kanalın kısmen tıkanması halinde idrar tekrar keseye dolar ve burada durgun bir göl halini alır ve bakterilerde bu göle dolarak çoğalır ve ciddî enfeksiyonlara sebep olurlar. Fakat kanalın tamamıyla tıkanması daha da kötüdür. Bu durumda idrar böbreklere kadar geri giderek buradan da kan dolaşımına geçer ve yavaş yavaş öldürücü ve çok tehlikeli olan üre zehirlenmesine sebep olur.
İnsan yaşlandıkça ve erbezi hormonlarının üretimi azaldıkça prostat da mantıki olarak çocuk yaştaki büyüklüğüne dönüşmesi beklense de, ne gariptir ki bunun tamamıyla aksi olur. Gittikçe daha büyür ve bazı olağanüstü hallerde bu greyfurt iriliğini alır. Bu büyüme kanserli olabildiği gibi, iyi huylu da olabilir. Ancak ne yazık ki bu gibi hallerde iyi huylu bir hale seyrek rastlanır.
Yaş ilerledikçe büyük bir ihtimalle yavaş bir büyüme başlar. İnsan 50 yaşına geldiği zaman, yüzde 20 bir ihtimalle prostatı büyümüş olacaktır. 70 yaşında bu ihtimal yüzde 50, 80 yaşında da yüzde 80’dir. Bu büyümeye sebep olan şey cinsel hormonların bir etkisi olduğu tahmin edilir çünkü hadımlarda prostat büyümesine çok az rastlanır. Prostatı büyümesi yalnız başına ciddî bir sıkıntı oluşturmaz. Fakat prostat büyüyünce üreter üzerinde baskı yapar ve bu durumda idrar akışı miktar ve kuvvet bakımından azalır. Burada bir de enfeksiyon başlarsa bir de yanma hissedilmeye başlanır. Başka belirtiler de, sık idrar yapma ve idrar kesesinin tamamıyla boşalmamasıdır.
Prostat Sağlığı
Bunlar oluştuğu zaman hemen bir doktora görünmek gerekir. Tamamıyla alınması için bir ameliyata ihtiyaç duyulması ihtimali az, takriben yüzde 20’dir. Doktor burada bir enfeksiyon veya bir iltihaplanma olup olmadığını anlamak isteyecektir. Bununla beraber bir hakikat vardır ki o da doktorun alkol, biber, kahve ve çay kullanmaktan sakınmayı tavsiye edeceğidir. Bunlar irrite edici birtakım maddelerin idrara karışmasına ve bu irritasyonun da esasen daralmış olan üreterin kapanmasına sebep olurlar.
Eğer kapanma tam olursa o zaman tam manasıyla tehlikeli bir durum hasıl olur. Bu durumda ilk yapılacak iş idrar yolunu açmak ve idrar kesesinin boşalmasını sağlamaktır. Bu da üretra’dan idrar kesesine kadar bir lâstik boru sokarak yapılır. Bundan sonrası için operatörün seçeceği çeşitli çözüm yolları vardır. Eğer prostat çok büyükse, ameliyatla alınabilir. Yahut ta daha basit bir usulle soruna bir çözüm yolu bulmaya çalışır. Bu durumda kurşun kalem büyüklüğünde bir âleti üretra yoluyla prostata doğru sokar. Bir tüp şeklinde ve aydınlatılmış olan bu âletin hem prostatı görmeye ve hem de kanalı tıkayan dokuyu kürtaj yapar gibi kesip çıkarmaya yarayan ve elektrikle çalışan tertipleri vardır. Başka bir çözüm yolu da kanalı kapayan dokuyu sıvı nitrojenle dondurmaktır. Sonra bu donmuş doku ölmekte ve kabuk halinde idrarla dışarı atılmaktadır. Bu uygulamaların erkekliğin sona erdireceğinden korkulsa da, öyle değildir. Prostat ameliyatından sonra beş erkekten dördü cinsel iktidarını muhafaza eder.
Prostat Kanseri
Prostatın en tehlikeli sorunu, iyi huylu büyüme değil, kanserdir. Kanser zamanında bir işaret vermediği için daha da kötüdür. Halen prostat kanseri olarak doktora giden çoğu erkek bir ameliyatla iyileşme şansını kaybedecek derecede geç kalmaktadır, öte yandan hastalık az rastlanan cinsten de değildir. İnsan 50 yaşına geldiği zaman yüzde beş prostat kanseri olma şansına sahiptir. 70 yaşında bu şans yüzde 50’dir.
Prostat kanseri yavaş ilerleyen cinstendir. Yalnız nadir hallerde çabuk sıçrayan ve birkaç hafta veya ay içinde öldürenine rastlanır. Böylelikle belki de olağanüstü bir şans eseri olarak faal fakat öldürücü olmayan bir prostat kanseriyle mezara gidecek ve ölümüne, kalp hastalığı, damar sertliği, diyabet veya başka bir şey sebep olacaktır. Başka bir nokta: Kanser ameliyatla tedavi edilemeyecek kadar ilerlemiş de olsa, hayat kurtaran ameliyat dışı başka tedavi yolları da vardır. Prostat kanseri görünüşe bakılırsa, büyümek için erkek cinsel hormonunun etkisine ihtiyaç göstermektedir. Bir defa bu etki, ya kısırlaştırma yoluyla, yahut ta kadın hormonu tedavisiyle yok edilirse, çoğu kez ağrılar kaybolmakta, enerji geri gelmekte ve normal faaliyetler eski halini alabilmektedir. X-Işını tedavisi de kanseri küçültür ve hormon tedavisiyle birlikte yapılabilir.
En önemlisi yılda bir veya iki kez rektum muayenesi olmaktır. Bu normal bir sağlık muayenesi içinde ancak bir dakikalık bir zaman alır. Cerrahî bir tedavi için prostat kanserini yeteri kadar erken teşhis etmenin hemen tek yolu da budur. Eğer doktorun muayene eden parmağı, aslında yumuşak ve lâstiğe benzer olan dokuda sert, düğme büyüklüğünde bir yumruya rastlarsa, doktor, aksi anlaşılıncaya kadar bunu kanser olarak kabul eder. Ve hakikatte de bu yumrulardan her beşte üçü kanserdir. Cerrah emin olmak için, ya rektumu açacak veya içi boş bir iğne ile, yumru dokusundan bir numune alır. Eğer kanserliyse o zaman hemen ameliyatla alınmalıdır.
Reader’s Digest